Od 2 lipca 2021 r. zaczęła w Polsce obowiązywać tzw. ustawa licznikowa. W rzeczywistości to nowelizacja ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2021 poz. 1093). Jej zapisy niosą za sobą znaczące zmiany zezwalając m.in. na instalację inteligentnych liczników prądu. Jest to rozwiązanie, które przyniesie korzyści indywidualnym odbiorcom, ale znajdzie też zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu. Liczniki prądu starszego typu prędzej czy później będą musiały ustąpić miejsca innowacyjnym rozwiązaniom.

Zgodnie z zapisami nowelizacji, do końca 2028 r. aż 80% końcowych odbiorców prądu w Polsce ma już korzystać z urządzeń inteligentnych. Wymiana liczników na nowsze modele wynika też z przepisów Unii Europejskiej i jej polityki klimatycznej. Polskie państwo musi i chce się w tym zakresie dostosować. Docelowo Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje stworzenie centralnego systemu informacji energetycznej. Dyspozytorem danych będzie Centralny System Informacji Rynku Energii (CSIRE). Ma on zostać uruchomiony w 2024 r. przez operatora elektroenergetycznego systemu przesyłowego w Polsce, czyli przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Będą one tu pełnić funkcję Operatora Informacji Rynku Energii.

Co to jest inteligentny licznik prądu?

Inteligentne liczniki energii elektrycznej to kolejny krok w rozwoju technologii pomiarowej. I to krok bardzo istotny. Są one następcami standardowych liczników elektronicznych, które wcześniej zastąpiły liczniki indukcyjne. Co oczywiste, posiadają więcej funkcji i dają nowe możliwości w porównaniu do starszych urządzeń. Nazywane są też czasem licznikami smart, AMI lub licznikami zdalnego odczytu. Stanowią jednocześnie część dużego systemu opomiarowania, który określany jest jako smart metering.

Przede wszystkim inteligentne modele elektroniczne pozwalają na zdalne i automatyczne odczyty, a także stałe monitorowanie zużycia energii. W ich wnętrzu znajdują się zaawansowane układy, przekazujące informacje przez złącze komunikacyjne do bazy monitorującej. Zbierane dane pozostają bezpieczne. Komunikacja pomiędzy elementami sieci jest szyfrowana z wykorzystaniem sprawdzonych technologii znanych już w bankowości internetowej. Włamanie uniemożliwiają nowoczesne techniki uwierzytelnienia. Inteligentne liczniki prądu dzielimy na 3 grupy: ze względu na liczbę faz, sposób pomiaru i kierunek przepływu energii.

Jak odczytać inteligentny licznik prądu?

Warto zaznaczyć, że posiadacz urządzenia pomiarowego nowej generacji nie ma obowiązku przekazywania danych do dostawcy energii elektrycznej. Całość odbywa się na odległość i bez udziału użytkownika. To duża wygoda. Możliwość odczytania wyświetlanych wartości jest tu jednak bardzo istotna, bo pozwala analizować ilość zużytej energii elektrycznej. Bezpłatny dostęp do bieżących i historycznych danych z dokładnością do 15 minut da wgląd w informacje, które są niezbędne przy wyborze właściwej taryfy. U niektórych dostawców możliwe jest nawet przeprowadzenie symulacji rachunków po jej zmianie. Taka kontrola zwyczajów oraz trendów daje odbiorcy opcję świadomego i efektywnego zarządzania swoim zużyciem prądu.

Odczytu można tak naprawdę dokonać w każdej chwili. Zwykle wystarczy ustawić na urządzeniu wartość użytej przekładni, a wyświetlacz pokaże nam automatycznie obliczoną, niezwykle precyzyjną i przede wszystkim rzeczywistą wartość zużytego prądu. Inteligentny licznik da nam również wgląd w pobór prądu w danej chwili. Z kolei specjalne aplikacje internetowe wskażą godziny największego zużycia i pozwolą prześledzić faktyczną energooszczędność konkretnych urządzeń oraz sprzętów, a także wyśledzić te najmniej ekonomiczne. To wiedza szczególnie cenna w kontekście wykorzystania tej technologii w obiektach przemysłowych.

Jakie korzyści daje inteligentne opomiarowanie prądu?

Optymalizacja zużycia energii daje wymierne efekty w postaci niższych kosztów, a to istotny argument dla wszystkich przedsiębiorców. Wprawdzie rozliczenia rzeczywiste i system pre-paid to rozwiązania, które nie są nowe na rynku energetycznym, ale dzięki inteligentnym licznikom staną się jeszcze bardziej powszechne. Według wyliczeń specjalistów, nowoczesne opomiarowanie pozwala zaoszczędzić nawet 10% wykorzystywanego wcześniej prądu. To ma niebagatelne znaczenie dla środowiska naturalnego. Zresztą inteligentne liczniki są też przygotowane na obsługę źródeł odnawialnych. Bez problemu obliczą nadwyżkę prądu, który prosumenci oddają do sieci.

Przerwy w dostawie prądu to duży problem w halach produkcyjnych, gdzie każda minuta pracy jest przeliczana na pieniądze. Inteligentne liczniki energii elektrycznej pomagają jednak wykryć usterkę instalacji, zdiagnozować ją, wykryć przyczyny i w konsekwencji szybciej naprawić ją bez zgłaszania problemu przez użytkownika. Te urządzenia są też w stanie skutecznie zapobiegać kradzieżom prądu i nielegalnym podłączeniom do sieci przesyłowej. Wykrywają bowiem próby uszkodzenia lub modyfikacji instalacji, a także zgłaszają próbę celowego zniszczenia licznika. Inteligencja tego urządzenia nie ogranicza się więc tylko do samej nazwy.