Nieodłącznym elementem zarządzania każdą firmą jest planowanie produkcji. To właściwie podstawa funkcjonowania każdego nowoczesnego przedsiębiorstwa. Doskonale skoordynowany proces produkcji ma na celu przede wszystkim zwiększenie zysków sprzedażowych. W dobie cyfryzacji zmiana sposobu myślenia o procesie produkcyjnym jest nieunikniona i niezbędna zarówno dla małych, jak i dużych firm. Sposób planowania zależy od bardzo wielu czynników, jednakże jedno jest pewne — korzyści z wdrożenia są nie do przecenienia. Warto planować działanie całego systemu z dużym wyprzedzeniem, by zminimalizować ryzyko wystąpienia wszelkiego rodzaju problemów.
Doskonałe harmonogramowanie produkcji
Plany produkcyjne powinny przede wszystkim określać, które dobra muszą zostać wytworzone w jakim czasie, tak by osiągnąć jak najlepszą wydajność. W niektórych przedsiębiorstwach planowaniem produkcyjnym nadal zajmują się kierownicy produkcji, ale w dużych firmach wyposażonych w zaawansowany technologicznie park maszynowy i tworzących na skalę masową, te obowiązki sprawują specjaliści do spraw planowania, czyli planiści produkcji. To oni przejmują najważniejsze zadanie, czyli harmonogramowanie produkcji. Jest to szczegółowe ustalenie planu produkcji w czasie. Najważniejszym jego aspektem jest przypisanie zasobów materiałowych i ludzkich do konkretnych zleceń oraz określenie czasu ich realizacji. Logicznie ułożony główny harmonogram nie tylko porządkuje wszystkie czynności, ale także sprawia, że praca staje się wydajna i efektywna.
Czym jest główny harmonogram procesu produkcji?
To w logiczny sposób ułożony ciąg zdarzeń obejmujący ludzi, zasoby maszynowe, urządzenia, materiały i przestrzeń produkcyjną. Musi on zostać ustabilizowany tak, by był jak najbardziej płynny i równomiernie obciążony. Korzyści z jego wdrożenia to osiągnięcie jak największych zysków, przy jak najmniejszym zaangażowaniu kapitału. Harmonogramowanie produkcji jest obecnie priorytetowo traktowane przez wszystkich zarządzających danym przedsiębiorstwem. To jedna z tych kwestii, które mogą przesądzić o powodzeniu całej firmy. Harmonogramowanie produkcji można podzielić na ogólne i szczegółowe. Harmonogram ogólny zawiera całościowe wskazówki dotyczące procesu produkcji, a harmonogram szczegółowy opisuje dane cele w dopasowaniu do konkretnych interwałów czasowych.
Organizacja planowania produkcji
Proces produkcji każdego przedsiębiorstwa może zostać ulepszony. Praktycznie wszystkie firmy mogą zaplanować zmiany w systemie produkcji, by osiągnąć o wiele lepsze wyniki. Jakie są największe korzyści z wdrożenia procesu planowania produkcji? Przede wszystkim główne cele procesu to zwiększenie wydajności, produktywności, zysków ze sprzedaży, uniknięcie przestojów produkcyjnych, poprawa komunikacji wewnątrz firmy i lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich. Organizacja planowania produkcji rozpoczyna się od diagnozy stanu faktycznego działalności. Na początku określa się takie aspekty jak analiza zapotrzebowania materiałowego, stan zasobów zapasowych, prognozowanie popytu czy określenie wydajności. Harmonogramowanie produkcji składa się z wielu etapów, ale to właśnie etap początkowy jest najbardziej znaczący. Analiza danych wyjściowych, to nic innego jak raportowanie produkcji i zbieranie informacji o błędach. Im więcej się ich znajdzie, tym lepiej. Optymalna organizacja planowania produkcji oparta jest na bardzo szczegółowej diagnostyce problemów, która nie pomija żadnych nieprawidłowości. Idealnie skoordynowany scenariusz planisty musi zawierać nie tylko wszystkie obecne problemy, ale także te, które mogą pojawić się w przyszłości.
Czasowe plany planowania produkcji
Plany planowania produkcji mogą być różne. Dla każdego systemu produkcji można stworzyć kilka scenariuszów harmonogramu. Plany produkcyjne można ustalać na przykład ze względu na horyzont czasowy. Nie trzeba wcale opierać się tylko na prognozowaniu na przyszłość, ale można także planować wstecz. Planowanie wsteczne to takie, w którym przydziela się najpóźniejszy możliwy termin rozpoczęcia każdego zlecenia. Częściej jednak wykorzystuje się planowanie do przodu. Polega ono na realizacji zamówienia w najkrótszym możliwym terminie od otrzymania zlecenia. Najczęściej stosowane jest w przypadku produkcji seryjnej. Planowanie do przodu charakteryzuje się pełnym obciążeniem zasobów. Innym kryterium podziału planowania jest dopasowanie planu do charakteru zlecenia. Tutaj wyróżnić można planowanie operacyjne — zazwyczaj dotyczy krótkiego okresu, na przykład miesiąca. Planowanie operacyjne dzieli się na jednorazowe i ciągłe. Jednorazowe plany są opracowywane dla zupełnie niestandardowych zleceń, które już nigdy się nie powtórzą. Dotyczą one zleceń, których czas realizacji jest krótki, ale za to regularnie się powtarzają. Bardzo rozwiniętą i wymagającą formą jest planowanie strategiczne. To długoterminowy, kompleksowy, szczegółowy plan, mający na celu osiągnięcie głównych celów biznesowych dla danego przedsiębiorstwa. Planowanie strategiczne zawiera prognozy biznesowe, analizy ekonomiczne, a także badania rynku w kwestii popytu. Jego uzupełnieniem jest planowanie taktyczne. Określa dokładne narzędzia do osiągnięcia celu w kwestii planowania strategicznego. Jest opracowywany na okres mniej więcej roku. Planowanie taktyczne zawiera konkretne metody dotyczące utrzymania ruchu na hali, plany dotyczące zasobów i zamówień, a także sposoby dystrybuowania produktów. Najczęściej opracowaniem planu taktycznego zajmują się wydziały zarządzające, a nie kierownictwo.
Plany planowania produkcji ze względu na zakres
Nie ulega wątpliwości, że proces planowania dotyczy każdej komórki i każdego stanowiska związanego z produkcją i obróbką, ale ze względu na zakres planowania można rozdzielić je kilka grup. Planowanie międzywydziałowe odnosi się do rozkładania produkcji pomiędzy wydziałami. Najważniejszym aspektem ich podziału jest przepustowość towaru i specjalizacje każdego z nich. Planowanie międzywydziałowe opiera się na różnych modelach, np. na rytmie produkcji, czy stanie zapasów. Kolejnym, jeśli chodzi o plany planowania produkcji, jest plan wewnątrzwydziałowy. W ramach tej metody wydziela się konkretne zadania dla każdego stanowiska produkcyjnego. Najczęściej jest on ustalany na podstawie planów kwartalnych lub miesięcznych. Szczególnie ważne jest tu dokładne monitorowanie pracy i postępów, by w porę wychwycić wszystkie problemy i je skorygować. Trzecim programem, i zarazem ostatnim, jest plan ogólnozakładowy, nazywany również ekonomicznym lub bieżącym. Obejmuje całość produkcji i czas realizacji wszystkich zleceń. Warto planować poprzez opracowywanie wszystkich strategii, by uzyskać maksimum korzyści dla każdego szczebla przedsiębiorstwa.
Wskazówki planowania produkcji
Plany produkcyjne to nic innego jak bardzo szczegółowa projekcja wszystkich działań wytwórczych firmy. Musi ona uwzględniać bom (bill of material), zasoby ludzkie, zasoby maszynowe, czas realizacji i aspekty związane z dystrybucją wyrobu. Czym jest BOM? To spis wszystkich produktów potrzebnych do wytworzenia danego wyrobu. Oprócz listy wszelkich komponentów zawiera także instrukcję montażu, a ponadto uwzględnia koszty danych narzędzi. Na hali produkcyjnej priorytetowo należy potraktować zarządzanie pracownikami i ich stanowiskami oraz raportowanie produkcji. Ergonomia pracy ma podstawowe znaczenie, jeśli chodzi o zasoby ludzkie. By produkcja była jak najbardziej ekonomiczna, każde stanowisko pracy musi być tak przemyślane, aby pracownik nie musiał wykonywać niepotrzebnych ruchów i zbędnych czynności. W kwestii takiej jak zasoby maszynowe należy uwzględnić jednostki czasu wymagane do uruchomienia maszyn. Programowanie odpowiednich ustawień i kalibracja narzędzi także jest szczególnie istotna dla utrzymania płynności ruchu na hali produkcyjnej. Nad sprawnym działaniem maszyn i urządzeń pieczę powinni sprawować specjaliści do spraw utrzymania ruchu, lub automatycy. Staranna organizacja planowania produkcji musi jasno określać zadania dla każdego stanowiska. Powinna także określać plan działania w przypadku awarii.
Oprogramowanie do planowania produkcji — poprawa wydajności
Niegdyś to brygadziści i kierownicy zmiany zajmowali się układaniem takich kwestii, jak plany produkcyjne produkcji, ponieważ znali konkretny biznes od podszewki. Fizyczna kontrola nie sprawdzi się jednak w przypadku firmy specjalizującej się w produkcji masowej, wykonującej dziennie wielotysięczne zlecenia. Obecnie planowaniem produkcji zajmują się planiści, a ponadto ich pracę wspiera specjalne oprogramowanie do planowania produkcji. Jest ono kluczowe do optymalizowania produkcji, efektywnego rozkładania zadań w określonym czasie. Oprogramowanie do planowania produkcji przypisuje zasoby ludzie i zasoby maszynowe do każdego zlecenia. Ułatwia także współpracę między wydziałami, a także umożliwia raportowanie produkcji poprzez generowanie ważnych dokumentów, np. protokołów serwisowych. Zawiera wszelkie najpotrzebniejsze wskazówki planowania produkcji, rozdziela zadania pomiędzy te priorytetowe, a te poboczne. Oprogramowanie tego rodzaju posiada narzędzia do planowania, które wykonują dynamiczną modyfikację wszelkich planów na wypadek wszelkich nieplanowanych sytuacji – opóźnień w dostawach, braku półfabrykatów czy odwołanych zleceń. Jednym z popularniejszych programów jest system APS (z ang. Advanced Planning and Scheduling). Wykonuje on harmonogramowanie produkcji na postawie dostępnych zasobów, tak by minimalizować czas pracy i maksymalizować koszty. Umożliwia planowanie do przodu poprzez uwzględnienie wszelkich zmiennych, a także prognozowanie popytu. Można także wykorzystać inne narzędzia do programowania, jak system ERP. Kontroluje on procesy wszystkich działów – księgowości, finansowych, magazynów, kadr i, oczywiście, produkcji. Dzięki temu można wejść w szczegóły i prześledzić każde zlecenie, od momentu utworzenia, poprzez podjętą pracę nad nim w każdym dziale, aż po dostawę i ewentualną reklamację.
Proces produkcji — najczęstsze błędy
Korzyści z wdrożenia planowania produkcji są nie do przeceniania, ale każde planowanie zawsze zawiera w sobie ryzyko niepowodzenia. Główny harmonogram jest wieloskładnikowy i skomplikowany, dlatego tak łatwo tu o popełnienie błędów. Pierwszym powodem do powstania nieprawidłowości jest wyciągnięcie złych wniosków z zebranych danych wyjściowych. Raz obrane założenia produkcyjne za chwilę już mogą stać się nieaktualne. Cele procesu powinny ulegać modyfikacjom, zgodnie ze zmianami na rynku. Oprócz tego harmonogramowanie produkcji musi dokładanie określać zasób surowców na magazynie. Najczęstszymi błędami produkcyjnymi są te związane z nadwyżką lub niedomiarem zapasów materiałowych. Przykładowo, za duża ilość produktów na magazynie może poskutkować ich niewykorzystaniem, co może doprowadzić do przeterminowania (w przypadku produktów spożywczych). Również niewykorzystanie rezerw prowadzi do strat finansowych. Z kolei niedostateczna ilość zasobów może spowodować przerwy i opóźnienia w dostawach. W ten sposób łatwo jest utracić zaufanie klientów. Źle ułożony główny harmonogram na ogół posiada błędy dotyczące czasu realizacji zleceń. Zbyt szybko wyprodukowane towary mogą być niskiej jakości, a do tego zbyt dynamiczne tempo produkcji sprawia, że zasoby ludzkie, czyli pracownicy przestaną być wydajni, co z kolei może doprowadzić to do fali zwolnień, czyli braków kadrowych.
Proces produkcji to sieć wzajemnych połączeń. Tylko sprawne działanie wszystkich szczebli danej organizacji pozwoli uzyskać optymalne efekty planowania. Ponadto duża zmienność krajobrazu biznesowego skutkuje tym, że każda firma musi podchodzić do swojej produkcji w sposób elastyczny, by nie tylko utrzymać jej rentowność, ale także, by zagwarantować sobie pewny zysk i nie zagubić się w zmianach codzienności. Korzyści z wdrożenia optymalnego planu planowania produkcji to dla firmy wielka szansa. Ciągłe doskonalenie planowania jest zarówno wyzwaniem, jak i kluczem do sukcesu.
Źródła:
https://optimakers.pl/zasady-planowania-produkcji/
https://www.dsr.com.pl/planowanie-produkcji-czym-jest-i-dlaczego-jest-takie-wazne/
https://mfiles.pl/pl/index.php/Planowanie_produkcji
https://www.pb.pl/konferencje/zarzadzanie/trzy-praktyczne-wskazowki-dotyczace-planowania-w-produkcji-1155710
https://www.comarch.pl/erp/blog/jak-optymalnie-zaplanowac-produkcje/
https://flowdog.io/baza-wiedzy/planowanie-produkcji-czym-jest-i-jak-to-zrobic-poprawnie/
https://leanactionplan.pl/plan-produkcji-4-obszary/
https://sente.pl/blog/metody-planowania-produkcji/
https://entra-group.eu/publikacje/planowanie-produkcji-dlaczego-jest-tak-istotne/
https://sedkomp.com.pl/blog-ekspercki/planowanie-produkcji/
