Polski przemysł energetyczny opiera się głównie na wykorzystaniu węgla i gazu, co wiąże się z wytwarzaniem ogromnych ilości CO₂. Ceny uprawnień do emitowania dwutlenku węgla w ostatnim czasie poszybowały do góry, odnotowany został trzykrotny wzrost kosztów – w zeszłym roku tona kosztowała około 33 euro, dziś sięga już niemal 100. Dzieje się tak za sprawą polityki unijnej skupiającej się na klimacie, choć mają na to wpływ również inne czynniki, do których należą m.in. konflikty zbrojne, takie jak inwazja Rosji w Ukrainie, która rozpoczęła się w lutym 2022 roku.

W tej chwili prognozy nie przewidują obniżek cen w najbliższym czasie, a co za tym idzie, najlepszym rozwiązaniem będzie jak najszybsze przestawienie się na inne źródła energii, co z pewnością nie będzie łatwe, lecz wydaje się niezbędne do dalszego funkcjonowania państwa. Pomysł ten wzbudza liczne kontrowersje, jednak biorąc pod uwagę czynniki społeczne i gospodarcze, w dłuższej perspektywie nie tylko jest to konieczne, ale także opłacalne. Odnawialne źródła energii to między innymi niższe koszty, ale także możliwości rozwoju wielu sektorów przemysłu, a przede wszystkim ochrona środowiska.

Czym jest pakiet Fit for 55?

Pakiet Fit for 55, zwany też „Gotowi na 55” został ogłoszony przez Brukselę w lipcu 2021. Zakłada on szereg zmian legislacyjnych, które powinny obniżyć szkodliwą dla środowiska emisję CO₂ w minimum 55-ciu procentach wymagane w jego ramach zmiany mają zostać wprowadzone do 2030. W tym celu zostało uchwalone nowe prawo klimatyczne, ma ono na celu znaczne ograniczenie zanieczyszczenia powietrza. Tak zwana neutralność klimatyczna ma zostać wprowadzona do 2050 roku, a zakładany cel w ramach pakietu Fit for 55 jest tak naprawdę jedynie etapem przejściowym. Osiągnięcie go wiąże się ze zmianami pozostałych przepisów tak, aby obejmowały między innymi limit emisji z samochodów osobowych czy tanich lotów, ale także sposoby ogrzewania domów i mieszkań. Konieczne będzie również skupienie się na odnawialnych źródłach energii i inwestowanie w nie.

Jakie zmiany zakłada pakiet Fit for 55?

Pakiet Fit for 44 zakłada złożenie 13 wniosków ustawodawczych, które mają zmienić lub zaktualizować obecnie obowiązujące przepisy dotyczące ochrony klimatu. Głównymi z nich będą:

• Nowy fundusz klimatyczny – utworzony ma zostać Społeczny Fundusz Klimatyczny, którego zadaniem będzie nie dopuścić do sytuacji, w której gospodarstwo domowe nie mogłoby pozwolić sobie na energię w celu ogrzewania, oświetlenia czy zaspokojenia potrzeb do codziennego funkcjonowania. To właśnie Polska ma otrzymać najwięcej dofinansowania z tego funduszu, bo aż 13 miliardów euro. Zakłada on również rozszerzenie Funduszu Modernizacyjnego na inwestycje w odnawialne źródła energii pozyskiwane ze słońca, wiatru czy wody.
• Opodatkowanie energii – przepis ten będzie obejmował opodatkowanie wszystkich paliw kopalnych. W Polsce takie miejsca zwolnione są z opłaty, lub nakładane są na nie różnego rodzaju ulgi znacznie obniżające podatki za swoją działalność, dlatego konieczna jest zmiana wytycznych w tym zakresie.
• Poprawienie efektywności energetycznej – polega to przede wszystkim na zmniejszeniu wykorzystywania energii. W tym celu konieczne jest, aby została wykonana termomodernizacja jak największej ilości budynków mieszkalnych, ale również tych handlowo-usługowych. Zakłada się, że każdego roku przynajmniej w 3-ech procentach obiektów ma zostać przeprowadzona zmiana sposobu pozyskiwania energii.
• Zmiany w sprzedaży uprawnień do emisji – procedura ta ma na celu zmniejszenie emisji CO₂ w ramach Effort Sharing Regulation (wspólnego wysiłku redukcyjnego). Dotyczyć będzie nie tylko budynków, ale także transportu morskiego, drogowego czy gospodarstw rolnych. Obecnie generują one aż 60 procent emisji gazów cieplarnianych, jednak zmiany dotyczące limitu wytwarzania ich będą ustalane indywidualnie do każdego państwa.
• Zmiany dotyczące emisji CO₂ przez samochody – wraz z pakietem Fit for 55 w życie mają wejść surowsze restrykcje dotyczące wytwarzania CO₂ przez samochody osobowe i dostawcze. Według założeń wszystkie pojazdy wyprodukowane od 2035 roku będą musiały być bezemisyjne, zostanie wprowadzony zakaz sprzedaży aut spalinowych. Zmiany mają być przeprowadzone również w obrębie stacji paliw, wprowadzone będą paliwa alternatywne, powstanie więcej punktów ładowania pojazdów hybrydowych, elektrycznych.
• Zmiany w użytkowaniu gruntów – głównym pochłaniaczem CO₂ mają zostać lasy, dlatego do 2030 roku na terenie całej Unii Europejskiej ma zostać zasadzone aż 3 miliardy drzew. Zmienić się mają również regulacje dotyczące emisji pochodzących ze stosowania nawozów, potrzebne będzie ich ograniczenie lub przemiana na komposty nieemisyjne.

Niezbędne jest, aby modyfikacje prawa zostały zaakceptowane przez państwa Unii Europejskiej oraz Parlament Europejski, według prognoz negocjacje będą trwały około dwa lata, dlatego nowe przepisy zaczną stopniowo obowiązywać nie wcześniej niż w 2024 roku.