Produkcja na dużą skalę wymaga skorelowania wielu elementów, aby była wydajna i przynosiła największe zyski, co jest nadrzędnym celem każdego biznesu. W tym kontekście optymalizacja procesów przemysłowych ma szczególne znaczenie. Powinna ona mieć miejsce na każdym etapie produkcji, aby maksymalnie wykorzystać jej możliwości. Planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie – to podstawowe funkcje zarządzania. Trudno współcześnie wyobrazić sobie ich realizację w przemyśle bez zastosowania nowoczesnych technologii informatycznych.

Wieloetapowe procesy są najtrudniejsze, bo najłatwiej w nich o pomyłkę. Zarządzanie produkcją ma na celu uzyskanie największej efektywności i jakości, poprzez zastosowanie wszystkich elementów procedury dopasowanej do danego przedsiębiorstwa. W celu wspomagania kadry zarządczej w przemyśle wytwórczym wykorzystywane jest specjalistyczne oprogramowanie inżynierskie. Nowoczesne systemy zarządzania produkcją mają liczne funkcje, które na podstawie zgromadzonych danych pozwalają wysnuć właściwe wnioski i podjąć najlepsze z punktu biznesowego decyzje. Znacznie przyspieszają też wdrożenie nowych rozwiązań.

Systemy zarządzania produkcją MES

Dzięki zastosowaniu nowoczesnej technologii, decydent otrzymuje natychmiastowy sygnał zwrotny z każdego etapu wytwórczego. Dobrym przykładem jest tu Manufacturing Execution System (z ang. system realizacji produkcji), czyli w skrócie MES. Wykorzystuje on oprogramowanie i technologie informatyczne, a także urządzenia elektroniczne oraz elementy automatyki. Dane są więc gromadzone z linii produkcyjnej i z konkretnych maszyn. MES to system przyjazny dla użytkownika. Jego głównym zadaniem jest wyświetlanie informacji, które są konieczne do analizy najważniejszych wskaźników efektywności produkcyjnej. To rozwiązanie dedykowane i zaprojektowane typowo pod kątem działalności przemysłowej.

W każdej firmie bardzo istotne znaczenie ma przepływ i synchronizacja informacji. Działalność produkcyjna, operacyjna i zarządcza muszą być ze sobą ściśle skorelowane – to kolejna ważna funkcja MES jako systemu zarządzania produkcją. Narzędzie to może mieć różny stopień złożoności, uzależniony w dużej mierze od wielkości danego przedsiębiorstwa. Stały i dokonywany w czasie rzeczywistym monitoring produkcji niesie jednak za sobą konkretne korzyści bez względu na skalę działalności. Tylko w ten sposób sprawdzimy, czy wszystko przebiega zgodnie z harmonogramem. Jeśli nie, łatwo można odnaleźć słabe punkty, a następnie je wyeliminować. To z kolei znajdzie bezpośrednie przełożenie w podniesieniu efektywności produkcji.

MES – system w praktyce

Obecnie trudno o bardziej kompleksowe rozwiązanie dla nowoczesnego przemysłu. Przede wszystkim MES przekazuje informacje odnośnie wydajności maszyn i ludzi w czasie rzeczywistym. Daje wgląd w postęp zlecenia produkcyjnego i szacuje czas jego zakończenia. Wszelkie przestoje są na bieżąco zgłaszane wraz z przyczynami sytuacji. To wspomaga proces kontroli i weryfikacji realnych wskaźników produkcji. Zebranie danych o jakości produktów pozwala na ewentualne wdrożenie działań naprawczych. Bardzo istotne znaczenie ma również monitoring zapasów materiałowych służących produkcji, a także rozliczenia wszystkich kosztów pośrednich i bezpośrednich procesu przemysłowego. Im większa liczba wiarygodnych danych, tym łatwiejsze zarządzanie produkcją i jej optymalizacja. Czas decyzji również zostaje skrócony.

Kadra kierownicza najwyższego szczebla często potrzebuje innych informacji, niż osoby bezpośrednio nadzorujące produkcję. Jednak MES to system, który pozwala na analizę danych historycznych oraz ich porównanie w dłuższej perspektywie czasu. Inna funkcja to rejestracja etapów powstawania produktu, która wymagana jest prawnie w niektórych branżach – np. farmaceutycznej czy spożywczej. Elektroniczne zarządzanie dokumentacją wspomaga również procesy certyfikacji, a także planowanie przeglądów i serwisów maszyn, co wydłuża ich żywotność. Skrócenie czasu procesu i uwolnienie mocy produkcyjnych pozwala na wprowadzenie na rynek nowych produktów oraz pozyskiwanie dodatkowych odbiorców.

Ewentualne zagrożenia

Współczesne przedsiębiorstwo produkcyjne jest niemal zmuszone do podążania za nowoczesnymi rozwiązaniami. W przeciwnym wypadku przestanie być konkurencyjne na rynku. Systemy zarządzania produkcją zostały stworzone w celu wsparcia racjonalnej decyzji. Niemniej MES może być źródłem pewnych zagrożeń dla funkcjonowania firmy. Przede wszystkim podczas wdrożenia tego systemu trudno zaplanować rzeczywisty czas i budżet na zmiany. Sugeruje się szybkie działanie, ale wtedy można pominąć istotne aspekty. Z kolei wszelkie modyfikacje i ulepszenia będą generować dodatkowe koszty. Za wdrożeniem MES musi też iść odpowiednie przeszkolenie personelu oraz sprzęt sprofilowany pod daną działalność.

Tymczasem starsi i doświadczeni pracownicy nie zawsze są chętni do nauki w zakresie obsługi nowoczesnych technologii, a także do zmian w swoich kompetencjach oraz obowiązkach związanych z zajmowanym stanowiskiem. Ważna jest więc odpowiednia komunikacja z załogą i przekonanie większości z niej co do celowości wprowadzanych udoskonaleń. Istotna jest również integracja i kompatybilność systemu zarządzania produkcją z innymi rozwiązaniami informatycznymi już funkcjonującymi w firmie. Dlatego kluczowy jest także wybór profesjonalnego wykonawcy z doświadczeniem popartym sukcesami, który zajmie się wdrażaniem w przedsiębiorstwie rozwiązań opartych o nowoczesne technologie.

Systemy zarządzania produkcją

Wiele firm oferuje swoje rozwiązania w zakresie MES. Produkować szybciej, więcej, lepiej i taniej – to główne założenie stojące za pracą specjalistów projektujących systemy zarządzania produkcją. MES to tylko jedna z opcji. Wiele przedsiębiorstw, aby uzyskać pożądany efekt, stosuje wiele rozwiązań w sposób komplementarny. Zawsze należy je jednak dopasowywać do potrzeb organizacji. W przypadku zastosowania kilku systemów musi między nimi zachodzić pełna synchronizacja. Wtedy efekty będą najlepsze. Z kolei brak korelacji może sprowokować dodatkowe kłopoty i komplikacje w funkcjonowaniu organizacji. Aby osiągnąć najbardziej wydajny poziom inteligentnej fabryki, stosowanie kilku systemów okazuje się koniecznością. Zmiany warto jednak wprowadzać stopniowo i dobrze przeanalizować ich faktyczny sens.

Kompatybilność dobrze zachodzi w połączeniu MES z systemem ERP, planującym zasoby przedsiębiorstwa. Znane oprogramowanie inżynierskie to również CAM, integrujące fazę projektową z wytwórczą. Z kolei APS wspiera optymalizację scenariuszy produkcyjnych oraz planowanie harmonogramów. Systemów jest znacznie więcej, co pokazuje, że wprowadzenie wszystkich zmian i ich synchronizacja nie jest zadaniem łatwym. Można się również spodziewać nowych rozwiązań oferujących jeszcze bardziej rozwinięte funkcje w przyszłości. W zamian właściciel fabryki otrzyma automatyzację na wielu etapach produkcji, a w konsekwencji lepszą efektywność całego przedsiębiorstwa.